Сұрақ: мемлекеттік білім беру тапсырысында оқыған жас мамандарды даярлау міндеті қандай нормативтік құқықтық актілерде қарастырылған?
Жауап: ҚР "Білім туралы" Заңының 47-бабының 17-тармағына сәйкес жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы аяқталғаннан кейін міндетті түрде үш жыл жұмыс істеу мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алған азаматтарға жүктелген.:
- педагогтік, Медициналық және ветеринариялық мамандықтар бойынша квота шегінде ауылдық жерде орналасқан мемлекеттік білім беру ұйымдарында, мемлекеттік медициналық ұйымдарда, мемлекеттік ветеринариялық ұйымдарда жұмыспен өтеуге міндетті;
- мемлекеттік білім беру ұйымдарында және мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында педагогикалық және медициналық мамандықтар бойынша білім беру гранты;
- PhD философия докторлары жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында немесе ғылыми ұйымдарда жұмысты өтейді
Сұрақ: түлектерді жұмысқа бөлу қалай жүргізіледі және онымен кім айналысады?
Жауап: дербес бөлу жөніндегі комиссиялар жыл сайын жас мамандар мен PhD философия докторлары оқуын аяқтайтын ҚР тиісті жоғары оқу орындарының жанынан Педагогикалық және ветеринариялық мамандықтар үшін құрылады және медициналық мамандықтар үшін комиссия Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органда құрылады.
Комиссиялар жас мамандарды және PhD философия докторларын дербес бөледі және жұмыс берушінің қолдаухаты негізінде жүзеге асырылады.
PhD философия докторларын дербес бөлу ұсынылған құжаттар бойынша және ЖОО-лар мен ғылыми ұйымдардың кадрларға қажеттілік туралы өтінімдеріне сәйкес уәкілетті органдар ұсынған ақпарат негізінде жүзеге асырылады.
Бұл тәртіп Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 30 наурыздағы № 390 қаулысымен бекітілген маманды жұмысқа жіберу, өз бетінше жұмысқа орналасу құқығын беру, мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алған азаматтардың жұмысын өтеу жөніндегі міндетінен босату немесе міндетін тоқтату қағидаларында айқындалған.
Сұрақ: ауылдық квота бойынша оқуды аяқтаған түлек қалада мемлекеттік білім беру ұйымында немесе мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымында жұмыс істеуге құқылы ма?
Жауап: жоқ, егер жас маман "білім туралы" Заңның 47-бабының 17-тармағына сәйкес педагогикалық және медициналық мамандықтар бойынша ауылдық квота бойынша оқуын бітірсе, жас маман ауылдық жерде орналасқан мемлекеттік білім беру/денсаулық сақтау ұйымдарында жұмыс істеуге міндетті.
Сұрақ: Егер түлектің тұрғылықты жерінде бос орын болмаса не істеу керек?
Жауап: ҚР Үкіметінің 2012 жылғы 30 наурыздағы №390 қаулысының 17-1-тармағына сәйкес, бос жұмыс орындары болмаған жағдайда жас маман /философия докторы (Phd) жұмыс іздеп жүрген адам ретінде тұрғылықты жері бойынша тікелей халықты жұмыспен қамту орталығында не "электрондық үкімет" веб-порталы немесе "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы арқылы тіркеуге тұруға, жұмыс өтеу мерзімінде жұмыссыз ретінде есепте болу уақытын есепке ала отырып, Жұмыспен қамту орталығында тіркелгенін растайтын құжатты жетекшілік ететін менеджерге
Сұрақ: Түлек жұмыс орнына қашан келуі керек?
Жауап: ағымдағы жылы оқуын аяқтаған жас мамандар мен PhD философия докторлары 1 қыркүйектен кешіктірмей жұмыс орнына жолдама бойынша келеді (дербес бөлу жөніндегі комиссияның шешіміне сәйкес).
Сұрақ: жұмысты өтеу бойынша міндеттемелерді орындамаған жағдайда қандай шаралар қолданылады?
Жауап:" қаржы орталығы " АҚ білім беру саласындағы уәкілетті органның операторы ретінде бітірушілердің жұмыс істеуі немесе жұмыс істемеген жағдайда бюджет қаражатының шығыстарын өтеу жөніндегі өз міндеттерінің сақталуына мониторинг пен бақылауды қамтамасыз етеді.
Жұмысты өтеу бойынша анықталған бұзушылықтар болған жағдайда" қаржы орталығы " АҚ жас маманмен және PhD философия докторларымен жұмыс жүргізеді: міндетті жұмысты өтеу туралы жазбаша хабарлама дайындау, жас мамандарға олар көрсеткен байланыстар бойынша қоңырау шалу, әлеуметтік желілер бойынша іздеу. Қолданыстағы бұзушылықтар жойылмаған және / немесе жұмысты өтеуден бас тартылған жағдайда, бюджет қаражатын мемлекетке, оның ішінде сот тәртібімен қайтару бойынша жұмыс жүргізіледі.
Сұрақ: түлекті кейінге қалдыру мүмкіндігі бар ма және қандай мерзімге?
Жауап: мерзімді әскери қызметке кірген немесе шақырылған кезде жас маманға (жас мамандарды және PhD философия докторларын дербес бөлу жөніндегі комиссияның шешімімен, жазбаша өтініш пен растайтын құжат негізінде қосымша хаттама ресімделеді) және қызмет өткеру уақытына, қызмет өткеру уақытына жұмысты өтеу мерзіміне есептелмей кейінге қалдыру беріледі.
Сұрақ: қандай жағдайларда және қандай санаттағы түлектер оқудан босатылады?
Жауап: Заңмен көзделген жұмысты өтеу жөніндегі міндеттен босату жас мамандарды дербес бөлу жөніндегі комиссияның немесе PhD философия докторларын дербес бөлу жөніндегі комиссияның шешімімен беріледі (бөлу жөніндегі комиссия, яғни жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган қосымша хаттама дайындайды, тиісті құжаттармен расталуы тиіс) :
- жұбайы (зайыбы) тұратын, жұмыс істейтін немесе қызмет өткеретін елді мекенде бос жұмыс орны болмаған жағдайда адамдарға);
- I және II топтағы мүгедектерге;
- одан әрі оқу үшін магистратураға, резидентураға, докторантураға (мемлекеттік грантқа) түскен адамдарға);
- жүкті әйелдерге, үш жасқа дейінгі баласы (балалары) бар, сондай-ақ оларды (балаларды) дербес тәрбиелеп отырған адамдарға беріледі.
Жауап: "Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 47-бабы 17-тармағында көзделген жұмысты өтеу жөніндегі міндетті тиісінше орындау үшін жас маман жоғары және/немесе жоғары оқу орнынан кейінгі білімді аяқтағаннан кейін мемлекеттік білім беру ұйымында кемінде үш жыл жұмыс істеуге не тұрғылықты жері бойынша халықты жұмыспен қамту орталығында жұмыссыз ретінде тіркелуге міндетті. Жұмысты өтеу жөніндегі міндетті орындамаған жағдайда жас маман Өзінің оқуына байланысты бюджет қаражаты есебінен шеккен шығыстарды республикалық бюджетке өтеуге міндетті.
Сұрақ: мемлекеттің үлестік бөлігі бар ұйымдарда (квазимемлекеттік сектордан) олардың мамандықтары бойынша жұмысты өтеуді есептеу мүмкіндігі (мысалы, оқу орны – акционерлік қоғам, онда акциялардың 50-100% мемлекетке тиесілі және т. б.).)
Жауап: пед бойынша жұмысты өтеу бойынша міндетті тиісінше орындау үшін. және бал. ҚР заңнамасында көзделген мамандықтарға жас маман мемлекеттік білім беру ұйымында және мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымында жұмыс істеуге міндетті. Сондай – ақ, "мемлекеттік мүлік туралы" заңда мемлекеттік заңды тұлға-мемлекеттік мекемелер мен мемлекеттік кәсіпорындар екендігі көрсетілген. Осы ұйымдарда жұмысты өтеуді есептеу мүмкін емес.
Сұрақ: ЖОО-ны бітіргеннен кейін кейінгі жылдары магистратураға түскен адамдар Еңбекпен өтеуден босатыла ма?
Жауап: "Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі - заң) 47-бабы 17-тармағының 2-бөлігіне сәйкес мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде педагогикалық, медициналық, ветеринариялық мамандықтарға түскен Қазақстан Республикасының азаматтары жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымын бітіргеннен кейін Мемлекеттік, Медициналық және ветеринариялық білім беру ұйымдарында кемінде үш жыл жұмысты өтеуге міндетті.
Заңның 47-бабы 17-2-тармағының 3) тармақшасында одан әрі оқу үшін магистратураға, резидентураға, докторантураға түскен адамдарды еңбекпен өтеу міндетінен босату көзделген.
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 6-бабының 1-бөлігіне сәйкес азаматтық заңдардың нормалары оларды сөзбен білдірудің тура мағынасына сәйкес түсіндірілуге тиіс.
Заңның көрсетілген нормаларының мәнінен келіп шығатыны, комиссиялар жас мамандарды және философия докторларын (PhD) оқуды аяқтаған жылы магистратураға, резидентураға, докторантураға түскен жағдайда ғана, бірақ кейінгі жылдары ғана еңбекпен өтеуден босатуға құқылы, яғни еңбекпен өтеуден босату туралы мәселені қарау кезінде уақыт факторы, атап айтқанда міндеттемелердің уақтылы орындалуы міндетті түрде ескерілуге тиіс.
Сұрақ: ішінара жұмыспен өтелген жағдайда (толық емес 3 жыл) қалған кезең үшін берешек сомасын төлеуге бола ма? Оқу үшін берешек сомасын бөліп-бөліп (бөліп-бөліп) төлеуге бола ма?
Жауап: "Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – заң) 47 – бабының 17-тармағына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 30 наурыздағы № 390 қаулысымен бекітілген жас мамандарды жұмысқа жіберу қағидаларының (бұдан әрі-қағидалар) 4-тармағына сәйкес педагогикалық және медициналық мамандықтар бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде оқуға түскен азаматтар жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымын бітіргеннен кейін мемлекеттік білім беру ұйымдарында және мемлекеттік Жұмысты өтеу жөніндегі міндетті орындамағаны үшін жас маман Өзінің оқуына байланысты бюджет қаражаты есебінен шеккен шығыстарды республикалық бюджетке өтеуге міндетті (Заңның 47-бабының 17-4-тармағы).
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің (бұдан әрі - ҚР АК) 272 және 273-баптарына сәйкес міндеттеме міндеттеменің шарттарына сәйкес тиісінше орындалуға тиіс, міндеттемені орындаудан біржақты бас тартуға және оның шарттарын біржақты өзгертуге жол берілмейді.
