Академик Даленов Ерболат Дербісәліұлы атындағы профилактикалық медицина ғылыми-зерттеу институты

НЕГІЗГІ АҚПАРАТ

 

Академик Е. Д. Даленов атындағы профилактикалық медицина ғылыми-зерттеу институты (бұдан әрі-ҒЗИ) 2023 жылғы 06 сәуірде құрылды. ҒЗИ негізгі мақсаты ғылыми-білім беру қызметі және профилактикалық медицина саласындағы тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды әзірлеу болып табылады.

 ҒЗИ құру идеясы ҚР - дағы профилактикалық медицинаның ғылыми негіздерінің негізін қалаушы, ҚР Профилактикалық медицина академиясының академигі, Целиноград мемлекеттік медицина институтының (ЦММИ) бірінші түлегі, ҚР еңбек сіңірген қайраткері, жоғары оқу орнының үздік оқытушысы, өмір туралы ғылым саласындағы белгілі маман, денсаулық сақтау саласындағы бедел, медицина ғылымдарының докторы, профессор-ДАЛЕНОВ ЕРБОЛАТ ДЕРБІСӘЛІҰЛЫНА тиесілі.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

Дұрыс өмір сүру керек, Бауырлар!

«….Өмір салтымызды өзгерте отырып, біз өмірдің ағымын өзгерте аламыз, бұл денсаулықты сақтау және қалпына келтіру құралдарымен халықты қаруландыруға мүмкіндік беретін дұрыс құрылған дұрыс тамақтану жүйесі…»

ТАРИХЫ

ҒЗИ 1999 жылдан бері тамыры мықты профилактикалық медицина және нутрициология кафедрасынан қайта құрылды. Қазақстанда алғаш рет 1999 жылы республикамызда салауатты өмір салтын қалыптастыру проблемаларының ұлттық орталығының (СӨС ҚҚ ҰТО) ашылуына және "салауатты өмір салты" үкіметтік бағдарламасы мен "Халық денсаулығы"мемлекеттік бағдарламасының қабылдануына байланысты ақмолгма валеология кафедрасы ұйымдастырылды.

Кафедраның алғашқы қызметкерлері: кафедра меңгерушісі, м.ғ. д., профессор Даленов Ерболат Дербісәліұлы; м.ғ.д., профессор Тель Леонид Зигмонтович; м.ғ.д., профессор Зуева Ольга Михайловна; м.ғ.к., доцент Рамазанов Әлібек Меңдібайұлы.          

Валеогенез, валеокинез және валеостаз туралы ілімнің негізін қалаушы

ТЕЛЬ ЛЕОНИД ЗИГМОНДОВИЧ-медицина ғылымдарының докторы, иммунология курсы бар валеология кафедрасының алғашқы профессоры және негізін қалаушылардың бірі, "МУА"ақ профилактикалық медицина және тамақтану кафедрасының профессоры.

Біздің республикада Леонид Зигмундович Тель медицинадағы валеологиялық бағыттың негізін қалаушылардың бірі болып саналады.

Профессор Тель Л.З. ҚР Валеология академиясының президенті, ҚР Медицина ғылымдары Академиясының, ҚР Профилактикалық медицина академиясының академигі, Нью-Йорк Ғылым Академиясының (АҚШ) толық мүшесі, ҚР Валеология академиясын құрудың бастамашысы және "Валеология: денсаулық-ауру-сауығу"ғылыми-практикалық журналының редакциялық кеңесінің төрағасы болып табылады.

                                                                                            

1965 жылдан 1984 жылға дейін АММИ патологиялық физиология кафедрасында стажер-зерттеуші, ассистент, доцент болып жұмыс істеді.

1984 жылдан 1994 жылға дейін профессор Тель Л.З. СММИ қалыпты физиология кафедрасының меңгерушісі болып жұмыс істеді. Сонымен бірге ол оқу-әдістемелік жұмысты жетілдіруге, оқу процесін оңтайландырудың әртүрлі формаларын іздеуге және енгізуге көп көңіл бөлді. 1995 жылы Леонид Зигмондович ЦГМИ Анестезиология және реаниматология кафедрасының клиникалық патофизиология курсын басқарды. Сол жылы ҚР Денсаулық сақтау министрлігі АҚШ-қа іссапарға жіберілді. Көптеген жылдар бойы "Астана Медицина Университеті" АҚ спорттық медицина курсымен профилактикалық медицина және тамақтану кафедрасында, сондай-ақ АҚШ-тың бірқатар университеттерінде: "жаратылыстану институтының мәні", "жаһандық шешімдер институты", "білім беруді дамыту институты"ғылыми-оқытушылық қызметін жүзеге асырды.

Леонид Зигмондович 350-ден астам журнал мақалаларының, қалыпты және патологиялық физиология, Валеология (русс.иказ.), биология (орыс. және Қаз.), сондай-ақ монографиялар. Леонид Зигмондовичтің оқулықтары, кітаптары жақын және алыс шетелдерде сұранысқа ие, ағылшын, венгр, чех және араб тілдеріне аударылған. Леонид Зигмондович-60 өнертабыстың авторы, олардың кейбіреулері шетелде қолданылады (АҚШ, Польша). Академик Тель л. З. басшылығымен Баполдың азық-түлік өнімі әзірленді және патенттелді.

Профилактикалық медицинаның дамуында академик Төрегелді Шарманұлы Шарманов үлкен рөл атқарады.

           ШАРМАНОВ ТӨРЕГЕЛДІ ШАРМАНҰЛЫ-медицина ғылымдарының докторы, профессор, Ресей Ғылым академиясының және ҚР Ұлттық Ғылым академиясының академигі, Қазақ тамақтану академиясының және ҚР Профилактикалық медицина академиясының президенті, "АМУ" АҚ профилактикалық медицина және тамақтану кафедрасының профессоры.

                                                                                              

Академик Шарманов Т.Ш.

1955 жылы Қарағанды мемлекеттік медицина институтын үздік дипломмен және аспирантурамен бітіргеннен кейін (1958-1962) Қарағанды облысы Ұлытау орталық аудандық ауруханасының бас дәрігері болып жұмыс істеді. 1962-1968 жылдары ҚазКСР Денсаулық сақтау министрлігінің Өлкелік патология ҒЗИ тамақтану бөлімінің меңгерушісі.  1968-1971 жылдары-Ақтөбе мемлекеттік медицина институтының ректоры, сонымен бірге фармакология кафедрасын басқарды.

1971 жылдан 1982 жылға дейін Қазақ КСР Денсаулық сақтау министрі қызметін атқарды.

1973 жылдан қазіргі уақытқа дейін Т. Ш. Шарманов - Қазақ тамақтану академиясының негізін қалаушы және президенті.

1995 жылғы мамырдан бастап-Қазақстан Профилактикалық медицина академиясының негізін қалаушы және президенті.

1997 жылдан бастап Төрегелді Шарманұлы "денсаулық және ауру"журналының бас редакторы.

            Оның басшылығымен 40 докторлық және 135 кандидаттық диссертация қорғалды.  Т.Ш.Шарманов 460-қа жуық басылымның, оның ішінде 38 монография мен 40 өнертабыстың авторы. Қазақстан Республикасының Парламентіне үш рет сайланды.

            2001 жылы Т. Шарманов "республикадағы тамақтану туралы ғылымның іргелі және қолданбалы аспектілерін әзірлеу" (1974-2000 жылдар аралығында) авторлар ұжымының жұмыс циклі үшін Қазақстан Республикасының Ғылым және техника саласындағы мемлекеттік сыйлығының лауреаты болды.

Т. Ш. Шарманов 2001 жылдан бастап Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері және "Ғылым" номинациясы бойынша "Платина Тарлан" тәуелсіз сыйлығының лауреаты (2003 ж.).

2005 жылы әлемдік денсаулық сақтау саласына қосқан үлесі үшін ДДҰ - ның ең жоғары марапаты-медалін алды. Леон Бернард. ҚР-да балалардың жағдайын жақсартуға және олардың құқықтарын қорғауға қосқан ерекше үлесі үшін БҰҰ Балалар қорының естелік белгісімен марапатталған (2007 ж.).

НЕГІЗГІ БАҒЫТТАР

·         Профилактикалық медицина саласындағы қолданбалы зерттеулер.

·         Медициналық және медициналық емес мамандарды оқыту.

·         Аурудың алдын алу және емдеу үшін жаңа қауіпсіз тамақ өнімдерін, табиғи шыққан фитопрепараттарды әзірлеу.

·         Аурулардың алдын алу, алдын алу және қауіп факторларымен күресу.

·         Жасөспірімдердің, оқушы жастардың, студенттердің және халықтың басқа да нысаналы топтарының денесін ерте алдын алу, диагностикалау және емдеу жүйесін енгізу және жетілдіру.

·         Халықтың дұрыс тамақтану және тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі дағдыларын қалыптастыру бойынша көп деңгейлі коммуникациялық іс-шараларды енгізу, халықтың денсаулығына, тамақ өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігіне мониторингті жүзеге асыру.

·         Халықтың санитарлық-гигиеналық сауаттылығын арттыру және қоршаған ортаны сауықтыру қағидаттарын әзірлеу.

·         Денсаулық және ауру механизмдері, денсаулық жағдайының донозологиялық диагностикасы.

·         ҚР халқы арасында нақты тамақтануды зерттеу.

·         Оқушыларды, студенттерді және халықтың басқа да нысаналы топтарын сауықтыру.

 

КӨРСЕТІЛЕТІН ҚЫЗМЕТТЕР

·         Дәлелді медицинаның заманауи қағидаттарына негізделген профилактиканың тиімділігін арттыру саласында зерттеулер жүргізу.

·         Халықтың нақты тамақтануын бағалау.

·         Қартаю биомаркерлерін және халықтың денсаулығын бағалау.

·         Азық-түлік пен диетаның химиялық құрамын бағалау.

·         Жеке денсаулық жағдайын бағалау және сауықтыру жүйелерін дамыту.

·         Денсаулық жағдайының донозологиялық диагностикасы.

·         Өндірістегі жұмыс орындарын санитарлық-гигиеналық бағалау.

·         Орналасу мәзірін әзірлеу, дұрыс тамақтану бойынша ұсыныстар.

·         Тамақтанудың алдын алу бағдарламаларын әзірлеу.

·         Жаңа қауіпсіз тағамдарды әзірлеу.

·         Аурулардың бастапқы, қайталама, үшінші профилактикасының ғылыми негіздерін әзірлеу.

·         Медицина қызметкерлері үшін "Нутрициология", "Диетология" және т.б. сертификаттау курстарын өткізу.

·         Медициналық емес білімі бар халық үшін тамақтану бұзылыстарын диагностикалау мен емдеудің заманауи әдістері бойынша қысқа мерзімді курстар өткізу.

·         Халықтың нысаналы топтары үшін СӨС мәселелері бойынша ақпараттық-насихаттау қызметтері.

·         Нутрициологиялық көмек көрсету бойынша емханаларда консультациялық-диагностикалық қызметтер.

 

• Тамақ өнімдері ӘЗІРЛЕНДІ:

- "Лактобапол" (патент № 25025, 17.11.2011 ж.);

-Бапол – М - (патент № 25522, 17.02.2012 ж.)

- "MilkyBoom-плюс" (патент № 27420 24.09.2013 ж.)

·         Жыл мезгілдері, жас және контингент бойынша мәзір-макеттер әзірленді

·         Оқулықтар шығарылды: Нутрициология; Валеология; сұрақтар мен жауаптардағы Патофизиология; тамақтану гигиенасы; дәстүрлі медицина негіздері және т. б., сондай-ақ денсаулық Кодексі мен паспорты

·         Іске асырылды:

- 3 халықаралық жоба

- 4 отандық жоба

- 2 магистратура және докторантура бағдарламалары

- 27 жазылған оқулық

- 3 қосымша білім беру бағдарламасы

                                                         

Абдулдаева Айгуль Абдулдаевна

Директор

м.ғ. к., профессор, ҚР жоғары оқу орнының үздік оқытушысы, ҚР дарынды жас ғалымдарына арналған мемлекеттік ғылыми стипендия иегері, 200-ден астам жарияланымның авторы, 8-ден астам халықаралық және отандық жобалардың жетекшісі.

Қазіргі уақытта ҒЗИ құрамында 33 қызметкер жұмыс істейді, оның ішінде 11 ғылыми қызметкер: 1 профессор, 1 қауымдастырылған профессор, 5 медицина ғылымдарының кандидаты, 1 PhD, 3 медицина ғылымдарының магистрі.  Сондай-ақ, ПМ ҒЗИ-да 13 дене шынықтыру оқытушысы және 9 нутрициология оқытушысы жұмыс істейді.

                                                   

                                                                                                             

                                                        Букеева Ж. К.                                                                     Досжанова Г.Н.

                                                    Директордың орынбасары                                   Бас ғылыми қызметкер, PhD

                                      м. ғ. к., қауымдастырылған профессор

                                                                        

                Тарджибаева С.К.                                                               Рымбаева З.С.                                                                 Байкубеков Ш.Б.

        "Денсаулық диагностикасы"                                 "Санитарлық-гигиеналық зертхана"                                СӨС орталығының басшысы

             зертхана меңгерушісі                                                             меңгерушісі                                                                            м. ғ. к.

           м. ғ. к., диетолог дәрігер

                                                                    

                 Аскаров К.А.                                                                    Смагулова М.Е.                                                                    Нұрберген Ж.Н.

       "Санитарлық-гигиеналық                                          "Денсаулық диагностикасы"                                    СӨС орталығының жетекші ғылыми

  зертханасының "жетекші ғылыми                   зертханасының жетекші ғылыми қызметкері,                            қызметкері, нутрициолог

            қызметкері, м. ғ. к.                                                                     х. ғ. к..

                                                                                          

                                                     Мукашева К.М.                                                                         Муханбетова Н.А.

                                 жоғары санатты дәрігер-эпидемиолог,                                      «Денсаулық диагностикасы»

                                "санитарлық-гигиеналық зертхананың"                                зертханасының ғылыми қызметкері

                                            аға ғылыми қызметкері                                                   химия ғылымдарының магистрі

                                                                    

                   Калин А.М.                                                                      Сыздыкова С.Ж.                                                            Кожемякина Н.Н.

                   м.ғ.к., доцент                                                                     п. ғ. к., доцент                                       Дене шынықтыру курсының меңгерушісі,

         дене шынықтыру курсы                                                дене шынықтыру курсы                                               аға оқытушы, спорт шебері

                                                                           

                  Есеева А.А.                                                                        Бисембаев С.Б.                                                                   Аубакирова Т.С.

                 Аға оқытушы                                                                       Аға оқытушы                                                                        Аға оқытушы

       дене шынықтыру курсы                                                   дене шынықтыру курсы                                                  дене шынықтыру курсы


                                                                          
           
                Капанова С.Н.                                                                    Имамалиева Г.Н.                                                                 Кушмагулова А.

                Аға оқытушы                                                                        Аға оқытушы                                                                        Аға оқытушы 

       дене шынықтыру курсы                                                   дене шынықтыру курсы                                                  дене шынықтыру курсы

                                                                         
 
                    Аренов А.                                                                           Назарбайұлы Б.                                                                        Керимкулова С.Ж.  

                Аға оқытушы                                                                        Аға оқытушы                                                                                 Аға оқытушы 

       дене шынықтыру курсы                                                   дене шынықтыру курсы                                                медицина ғылымдарының магистрі

                                                                                    

                Серікбай С.Ж.                                                                        Толегенова Е.Е.                                                                        Актанова А.С.

         Старший преподаватель,                                              Преподаватель-исследователь,                                                     преподаватель,

  магистр биотехнологических наук                                       магистр медицинских наук                                              магистр медицинских наук


                                                                        

                  Мусаева А.Қ.                                                                       Пустовит С.А.                                                                            Сетерхан Г.

                    Лаборант                                                                    Лаборант лаборатории                                                                   Лаборант
                                                                                                         «Диагностика здоровья»

                      

• Профилактикалық медицина және тамақтану кафедрасы

• Денсаулық диагностикасы зертханасы

• Санитарлық-гигиеналық зертхана

• СӨС орталығы

Профилактикалық медицина және тамақтану кафедрасы

ҚЫЗМЕТІ:

                                          

Құру тарихы: «Денсаулықты бағалау» зертханасы Е.Д. Даленов атындағы профилактикалық медицина ҒЗИ базасында орналасқан және 20 жыл ішінде кафедра құрамында оқу зертханасының рөлін атқарды. Жаңа құрылымның ғылыми бағытын ескере отырып, келесі бағыттар бойынша ғылыми - зерттеу зертханасына келесі бағыттар бойынша жұмыс жасау жоспарлануда: денсаулық диагностикасы, тамақтану гигиенасы, дұрыс тамақтану

Мақсаты: Тамақ өнімдерінің сапасын бақылау бойынша тамақтану қауіпсіздігі саласындағы ғылыми-зерттеу жұмыстарын қамтамасыз етуге ықпал ететін зертханалық жағдайлар жасау және қолдау, сондай-ақ халықтың денсаулығын нығайтуға және сақтауға бағытталған донозологиялық мониторинг жүргізу.

Негізгі қызмет түрлері:

- халық денсаулығының әлеуметтік-гигиеналық мониторингі жүйесінде донозологиялық жағдайларды анықтау арқылы аурулардың бастапқы және қайталама профилактикасы бойынша практикалық қызметті жүзеге асыру;

- тамақ қауіпсіздігі саласында тамақ өнімдерінің сапасын бағалау бойынша санитарлық-гигиеналық зерттеулерді жүргізу;

- ғылыми бағыт бойынша профилактикалық медицина саласындағы бағдарламалық-нысаналы және гранттық қаржыландыру шеңберінде практикалық қызметті іске асыруға қатысу;

- білім алушылардың тамақ өнімдерінің сапасын бағалау және денсаулықты донозологиялық бағалау бойынша практикалық білімдері мен дағдыларын қалыптастыру мақсатында білім беру қызметіне қатысу;

- диетология саласында консультациялық көмек көрсету;

   

   

БАЙЛАНЫС:

Астана қаласы, «Астана Медицина Университеті»КеАҚ,

Бейбітшілік көшесі, 49,Академик Е.Д.Даленов атындағы профилактикалық медицина ҒЗИ, Лаборатория «Денсаулық Диагностикасы» зертханасы, екінші қабат, 216 кабинет,

Тел. 8(7172) 53-95-34, 53-95-17.

Электронды мекен-жай: nii.dalenov@amu.kz

Құру тарихы: Санитариялық-гигиеналық зертхана 2015 жылы "Коммуналдық гигиена және еңбек гигиенасы" кафедрасының базасында құрылды және 2023 жылдың 10 сәуірден Профилактикалық медицина ҒЗИ академик Е. Дәленов атындағы «Астана медициналық университеті» жаңа құрылымына ауыстырылды.

Мақсаты: Халықтың денсаулығын нығайтуға және сақтауға бағытталған қоршаған орта мен өндірістік ортаның санитариялық-эпидемиологиялық қауіпсіздігі саласында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуге ықпал ететін зертханалық жағдайлар жасау және қолдау.

Негізгі қызмет түрлері:

Зертханалық және аспаптық өлшеулер жүргізу (микроклимат параметрлері, жарықтандыру, шу және діріл, электр және магниттік өрістер, кернеу мен потенциал, электростатикалық өрістер, жұмыс орындарын аттестаттау);

Қоршаған ортаның физикалық факторларын зерттеудің зертханалық әдістері бойынша теориялық дайындықты жүзеге асыру;

Тұрғындарға қолайлы жағдай жасау мақсатында муниципалды нысандарда, мектепке дейінгі мекемелерде, өнеркәсіптік кәсіпорындарда, мектептерде, университеттерде және басқа да нысандарда санитарлық-гигиеналық зерттеулер жүргізу;

Кәсіби патология бойынша дәрігерлердің біліктілікті арттыруды жүргізу.

      

      

БАЙЛАНЫС

Астана қ., Бейбітшілік көшесі, 51, (3 корпус), 3 - қабат, 311 каб.

тел. 8-7172 - 539459

тел. 8(7172) 53-95-34, 53-95-17.

Электронды мекен-жай: nii.dalenov@amu.kz

Миссиясы:

Салауатты өмір салтын қалыптастыру және адамдарды салауатты өмір салтына ынталандыру профилактикалық іс-шаралардың ресурстық базасын жүйелі пайдалану аясында, СӨС енгізу аурулардың алдын алудың негізгі құралы болуға тиіс.

Мақсаты:

Қызметкерлер мен білім алушылардың салауатты өмір салты қағидаттары туралы хабардар болуын және хабардар болу деңгейін арттыру және халықтың нысаналы топтары арасында Денсаулық сақтау ортасын жақсарту жөніндегі тиімді академиялық және әкімшілік іс-шараларды енгізу

 

Орталықтың міндеттері:

· 2023-2026 жылдарға арналған" Салауатты Университет " жобасын үйлестіру және іске асыру;

· СӨС мәселелерін қамтитын және дұрыс мінез-құлық шешімдерін таңдауға итермелейтін ақпараттық-коммуникациялық материалдарды қалыптастыру;

· Конференциялар/ семинарлар/ дөңгелек үстелдер/ конкурстар/ дәрістер/ тренингтер ұйымдастыру және өткізу арқылы СӨС дағдыларын қалыптастыру, оның ішінде сарапшы-мамандардың қатысуымен;

· Бейресми оқыту шеңберінде қысқа мерзімді біліктілікті арттыру курстарын әзірлеу және медициналық және медициналық емес білімі бар мамандарды оқыту;

· Білім алушылар мен қызметкерлердің денсаулығын сақтауға және нығайтуға бағытталған білім беру бағдарламаларын әзірлеу және енгізу;

· Аурулар мен СӨС алдын алу мәселелері бойынша отандық және шетелдік озық тәжірибені зерделеу, қорыту және талдау;

· Зерттеу нәтижелерін кейіннен жариялай отырып, халықтың нысаналы топтары арасында тамақтану мінез-құлқының ерекшеліктерін және мінез-құлық факторларының таралуын зерттеу;

· Салауатты өмір салтын қалыптастыру бойынша мемлекеттік және қоғамдық, қалалық және Халықаралық бағдарламалар мен жобаларды іске асыруға жәрдемдесу.

      

      

   

   

БІЗДІҢ ҰСЫНЫСТАРЫМЫЗ:

                                                                     

БІЗДІҢ БАЙЛАНЫСТАР:

Астана қ., Бейбітшілік к-сі, 49, 2 қабат, телефон: 87172539534