ҒЗИ ҚҰРЫЛУ ТАРИХЫ
Құрылу алғышарттары (өткенсіз – қазіргі жоқ...):
Пульмонологияның ғылыми-зерттеу бағытының белсенді дамуы №1 ішкі аурулар кафедрасында басталды, оны медицина ғылымдарының кандидаты Михаил Алексеевич Пак басқарды. 1989 жылы Пак М.А. тыныс алу жүйесінің ауруларының өзектілігі мен пульмонологияның қарқынды дамуы қажеттілігіне байланысты кафедраны "Целинсельмаш" медициналық орталығы базасында орналастыру туралы шешім қабылдады. Осы жерде 60 төсектік қалалық пульмонологиялық бөлімше ашылды. Кафедраның доценті Екатерина Георгиевна Сон пульмонологиялық бөлімшенің кураторы болып, кейіннен Целиноград қалалық денсаулық сақтау басқармасының штаттан тыс бас пульмонологы болып тағайындалды. Ассистент лауазымына пульмонологиялық бөлімшенің қарқынды терапия бөлімшесінің дәрігері Константин Анатольевич Гаркалов шақырылды. Сон Е.Г. және Гаркалов К.А. жетекшілігімен Орталық Азиядағы алғашқы Астма мектебі ашылды, оның тәжірибесі кейіннен ел ішінде және көршілес мемлекеттерде кең тарады. 1996 жылы Гаркалов К.А. Мәскеу қаласындағы Пульмонология ғылыми-зерттеу институтында "Бронх демікпесімен ауыратын науқастарды оқытудың медициналық-әлеуметтік маңызы" тақырыбында алғашқы диссертациясын қорғады (жетекші: А.С. Белевский, кеңесші: А.Г. Чучалин).
1993 жылы "Каззолото" комбинатының гранты аясында алтын өндіру өнеркәсібіндегі шахтерлердің бронх-өкпе патологиясын зерттеу жобасы басталды. Осы грант қаражатына спирометрлер сатып алынып, Қазақстанда алғаш рет тыныс алу аурулары бар науқастарды тексеруге арналған портативті компьютерлік спирометрия енгізілді. 1998 жылы №1 ішкі аурулар кафедрасын профессор Тельман Зейнуллович Сейсембеков басқарды. Оның қолдауымен кафедра пульмонология саласындағы ғылыми-зерттеу жұмыстарын жалғастырды. Профессор А.К. Байгенжин басшылығымен Ұлттық ғылыми медицина орталығының ашылуы бірқатар алдыңғы қатарлы ғылыми зерттеулерге жол ашып, докторлық диссертациялардың қорғалуына ықпал етті (Бакенова Р.А., Латыпова Н.А.).
Қазіргі уақытта НАО "МУА" қызметкерлері Қазақстан Республикасының пульмонологиялық қызметін ұйымдастыруға белсенді қатысып, Астана қаласы мен ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің штаттан тыс бас пульмонологтары, респираторлық медицина саласының жетекші мамандары болып табылады. Пульмонологияның негізгі даму стратегияларын, нормативтік құжаттарды, стандарттарды, жол карталарын және клиникалық хаттамаларды әзірлеуге атсалысады.
Құрылу (қазіргісіз – болашақ жоқ...):
Соңғы жылдары республикада респираторлық аурулар мәселесі аса өзекті болып, сырқаттанушылық пен өлім-жітім бойынша көшбасшы орынға шықты. Респираторлық медицина алдында көптеген міндеттер тұр: кадр мәселелерін шешуден бастап, ұлттық даму стратегияларын жетілдіру және тыныс алу органдары ауруларымен ауыратын халыққа медициналық көмекті жақсартуға негіз болатын ауқымды ғылыми зерттеулер жүргізуге дейін.
Респираторлық медицина ғылыми-зерттеу институтының (РМ ҒЗИ) ұйымдастырылуы – "Астана медицина университеті" НАО-да пульмонология бағытының дамуының жаңа кезеңі болып табылады. Бұл оқиға университеттің 60 жылдық мерейтойында жүзеге асырылды. Идеяның бастамашысы және қолдаушысы ректор Камалжан Талғатұлы Надыров болды, ол университеттің ғылыми-клиникалық әлеуетін, МУА қызметкерлерінің ҚР пульмонологиялық қызметін ұйымдастыру мен әдістемелік үйлестірудегі рөлін жоғары бағалап, ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің қолдауын алуға ықпал етті.
"Астана медицина университеті" респираторлық медицина саласындағы кадрларды даярлау, ұйымдастыру-әдістемелік және зерттеу жұмыстары бойынша республиканың көшбасшыларының бірі болып қала береді. РМ ҒЗИ пульмонология ғылыми-зерттеу бағытын жалғастыру және нығайту, заманауи білім беру технологиялары мен инновациялық ғылыми бағыттарды енгізу мақсатында құрылды.
Мақсаттар мен міндеттер
Миссия: Клиникалық практикадан алынған жаңа зерттеу идеяларын дамыту, ғылыми әлеуетті арттыру, медициналық көмекті ұйымдастырудың тиімділігін жақсарту және респираторлық медицина саласындағы кадрларды даярлау арқылы медициналық прогресті науқастардың игілігіне бағыттау.Мақсат:
Респираторлық медицина саласында трансляциялық ғылымды дамыту, халықтың респираторлық денсаулығын нығайтуға бағытталған жаңа ғылыми білімдерді қалыптастыру.
Міндеттер:
- Респираторлық аурулардың негізінде жатқан механизмдерді зерттеуге арналған іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулер жүргізу.
- Тыныс алу жүйесі ауруларын диагностикалау мен емдеудің инновациялық әдістерін әзірлеу және енгізу, респираторлық ауруларды басқарудың ғылыми негізделген стратегияларын жасау.
- Респираторлық медицина саласындағы күрделі міндеттерді шеше алатын жоғары білікті мамандар мен ғалымдардың жаңа буынын қалыптастыру.
- Респираторлық медицинаның өзекті мәселелерін шешу үшін халықаралық байланыстар мен пәнаралық өзара әрекеттестікті нығайту.
- Халық арасында респираторлық денсаулық туралы білімді насихаттау.
Ғылыми-клиникалық бағыттар
· Өкпенің интерстициалды аурулары. Бағыт жетекшісі – медицина ғылымдарының докторы Бакенова Р.А. Прогрессивті фиброздық ИӨА бойынша антифиброздық препараттарды тағайындау және бақылау үшін республикалық мультидисциплинарлық сараптамалық комиссияның жұмысы ұйымдастырылған. Комиссияның отырыстары ай сайын өткізіледі, 100-ден астам науқас қарастырылды. Комиссия хатшысы – докторант Есенгельдинова М.А. Қазақстанда ИӨА тіркелімі әзірленіп, енгізілді, аймақтық үйлестірушілердің қатысуымен тіркеу жұмыстары жүргізілуде.· Тыныс алу жеткіліксіздігі, респираторлық қолдау, ұйқы кезіндегі тыныс алудың бұзылуы. Бағыт жетекшісі – медицина ғылымдарының кандидаты Пак А.М. Астана қаласында созылмалы тыныс алу жеткіліксіздігі бар науқастарға амбулаторлық респираторлық қолдау қызметін құру бойынша пилоттық жоба іске қосылды. Қалалық емханалардың дәрігерлері мен орта медициналық қызметкерлеріне респираторлық қолдау көрсету дағдылары бойынша оқыту жүргізілді. Ұлттық ғылыми медицина орталығы базасында референс-орталық құрылды. Бұл бағытта магистрлік және докторлық диссертациялық жұмыстар орындалуда.
· Созылмалы инфекциялық емес бронхообструктивті аурулар (СИеБОА). Созылмалы обструктивті өкпе ауруы (СОӨА) және бронх демікпесінің әртүрлі аспектілері НИИ тарапынан жан-жақты зерттелуде. Гаркалов К.А. және Трофимова С.В. басқару мәселелерімен, оның ішінде СИеБОА қашықтықтан бақылау әдістерімен айналысады. Профессор Айнабекова Б.А. СИеБОА-ның жүрек-қантамыр патологиясымен үйлесімін зерттеу бағытын басқарады. Жұмағалиева А.Н. кіші бронхтар аурулары мен СӨОА қалыптасуында A1-антитрипсиннің рөлін зерттеген. Латыпова Н.А. аллергологиялық орталықтармен бірлесіп, ауыр бронх демікпесін диагностикалау және емдеу, оның ішінде биологиялық терапия бағытын дамытуға қатысады.
· Төменгі тыныс алу жолдарының инфекциялары, ауруханадан тыс пневмония. Респираторлы медицина ҒЗИ бұл бағытта Назарбаев Университеті, инфекциялық аурулар кафедрасы және бактериологиялық зертханалармен бірлесе жұмыс істеуде. 2025-2027 жылдарға арналған пневмония тақырыбы бойынша ғылыми-техникалық жобаға өтінім дайындалды.
Ғылыми жобалар және жетістіктер
НИИ жоғары білікті ғылыми және медициналық ұжымнан құралған. Жаңашылдық рухы, білім мен тәжірибе, тыныс алу жүйесінің ауруларын диагностикалау мен емдеудің ең тиімді әдістерін іздеу – респираторлық медицина институты қызметкерлерінің жұмыс принциптерін анықтайды.Ғылыми жетістіктер нәтижесі:
- 12 инновациялық патент;
- 350-ден астам отандық және шетелдік басылымдарда жарық көрген мақалалар;
- 20 әдістемелік ұсыныс;
- Қызметкерлер қазақстандық және халықаралық ғылыми жобаларға қатысқан.
Назарбаев Университетімен бірлесіп, 2025-2027 жылдарға арналған ғылыми және ғылыми-техникалық жобаларға гранттық қаржыландыру байқауына өтінім берілді. Жобаның негізгі мақсаты – ауруханадан тыс пневмонияның клиникалық-диагностикалық критерийлері мен нәтижелеріне әсер ететін негізгі микробиологиялық және иммундық-қабыну профильдерін анықтау.
Респираторлы медицина ҒЗИ жыл сайынғы Ұлттық Респираторлық Медицина Конгресінің ұйымдастырушыларының бірі болып табылады. Бұл іс-шара «Ұлттық Респираторлық Қоғам», ҚР Президенті Іс Басқармасының Медициналық орталығы және Ұлттық ғылыми медицина орталығымен (ПІБ) бірлесіп өткізіледі. 5-7 желтоқсан 2024 жылы «Қазақстандағы респираторлық медицина: идеялар интеграциясы және ынтымақтастық» тақырыбында халықаралық қатысумен III Ұлттық Респираторлық Медицина Конгресі өтті.
Білім беру қызметі
Респираторлық медицина институты респираторлық медицина саласындағы мамандарды даярлауға бағытталған кең көлемді білім беру бағдарламаларын ұсынады.Резидентура, магистратура және докторантура
Резидентура, магистратура және докторантура бағдарламалары жоғары білікті мамандарды даярлауға арналған. Олар ғылыми және клиникалық жұмыстарды жоғары деңгейде жүргізуге қабілетті мамандарды қалыптастыруға бағытталған. Оқытушылар респираторлық ауруларды диагностикалау мен емдеудің заманауи әдістерін тереңдетіп зерттеуге, ғылыми зерттеулерге қатысуға және осы саладағы жетекші сарапшылармен ынтымақтастық орнатуға мүмкіндік алады. Оқу жоспары теориялық және практикалық сабақтарды қамтиды, бұл түлектерге алған білімдерін нақты клиникалық практикада тиімді қолдануға мүмкіндік береді.
Біліктілікті арттыру курстары
Респираторлық медицина институты дәрігерлер мен медицина қызметкерлерінің респираторлық медицина саласындағы білімдері мен дағдыларын жетілдіруге арналған біліктілікті арттыру курстарын тұрақты түрде ұйымдастырады. Бұл курстар респираторлық ауруларды диагностикалау мен емдеудің ең жаңа әдістеріне сәйкес әзірленген, сондықтан қатысушылар заманауи ғылыми жетістіктер мен технологиялардан хабардар бола алады. Курстар жетекші сарапшылардың қатысуымен өткізіледі және дәрістер мен тәжірибелік сабақтарды қамтиды.
Курстар тақырыптары:
- Өкпе ауруларын диагностикалау және емдеу: үздік тәжірибелер;
- Дәрігер тәжірибесіндегі интегративті тәсіл;
- Тыныс алу жүйесі ауруларын диагностикалауға арналған клиникалық-рентгенологиялық бағытталған курс;
- Амбулаторлық практикада тыныс алу ауруларын басқару;
- Медбикелер мектебі: тыныс алу жүйесі ауруларын бақылау;
- Еуропалық стандарттар негізінде пульмонология (HERMES education негізінде).
Толық ақпарат пен тыңдаушыларға арналған жылдық оқу жоспары келесі сілтемеде: [сілтеме енгізіңіз].
Семинарлар және вебинарлар
Респираторлық медицина институты респираторлық медицинаға арналған семинарлар мен вебинарларды тұрақты түрде ұйымдастырады. Бұл іс-шаралар республикалық және халықаралық жетекші мамандардың қатысуымен өтеді, тыңдаушыларға тәжірибе алмасуға және осы саладағы ең жаңа әзірлемелер мен зерттеулер туралы ақпарат алуға мүмкіндік береді. Семинарлар мен вебинарлар дәрігерлерге, зерттеушілерге және студенттерге арналған.
Осылайша, Респираторлық медицина институты үздіксіз кәсіби даму мен мамандардың біліктілігін арттыру үшін қолайлы жағдайлар жасауды мақсат етеді, заманауи білім беру ресурстары мен ғылыми зерттеулерге кең қолжетімділікті қамтамасыз етеді.
«RE§PIRA» – ЖАС МАМАНДАРҒА ЖОЛ!
Респираторлық медицина институты мен «Ұлттық респираторлық медицина қоғамы» РҚБ-нің бірлескен жұмысының нәтижесінде резиденттер мен жас мамандарға арналған «RE§PIRA» қоғамы (бұдан әрі – Қоғам) құрылды. Оның негізгі мақсаты – респираторлық медицина саласындағы резиденттер мен жас мамандардың кәсіби және ғылыми-зерттеу дағдыларын дамытуға қолдау көрсету.Институттың жетекшілігі жас зерттеушілер қозғалысына қолдау көрсетіп, ғылыми жұмыстың сапасын және кәсіби білім берудің сабақтастығын қамтамасыз етеді.
Қойылған мақсаттарға жету үшін Қоғам келесі міндеттерді атқарады:
- клиникалық ойлау қабілетін дамыту, резиденттер мен жас мамандардың білімдері мен практикалық дағдыларын жетілдіру;
- ғылыми қызығушылықты арттыру және резиденттер мен жас мамандардың ғылыми-зерттеу қызметін қолдау;
- Қоғамның ұлттық және халықаралық кәсіби қауымдастықтармен, ғылыми орталықтармен, білім беру ұйымдарымен байланысын нығайту және дамыту;
- тәлімгерлікті дамытуға, жас мамандар мен резиденттер арасында тәжірибе мен білім алмасуға ықпал ету.
[сілтеме енгізіңіз].
СЕРІКТЕСТІК ЖӘНЕ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ
Респираторлық медицина институтының негізгі ғылыми-клиникалық базасы – «Ұлттық ғылыми медицина орталығы» АҚ.Ғылыми-клиникалық бағыттарды іске асыруда институт Қазақстан Республикасы Президенті Іс Басқармасының Медициналық Орталығының Ауруханасы, Назарбаев Университеті, сондай-ақ қалалық медициналық ұйымдармен тығыз ынтымақтастық орнатады.
«Ұлттық респираторлық медицина қоғамы» РҚБ-мен ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылып, оның аясында Еуропалық респираторлық қоғаммен серіктестік келісім жасалды.
Сонымен қатар, Ресей Респираторлық Қоғамымен және Беларусь Респираторлық Қоғамымен тығыз байланыстар орнатылған.
БАЙЛАНЫС ДЕРЕКТЕРІ
Мекен жайымыз: Астана қаласы, Абай көшесі 47, 6 этаж, «Тыныс ауруларының ғылыми зерттеу институты» кабинеті ,
телефон:87077241516, 87019337324.
