Академиялық дәрежесі: «Мейіргер ісі» білім беру бағдарламасы бойынша денсаулық сақтау бакалавры
6.9.1 тармағына қосымша келесілерді
білуі тиіс:
Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңдары мен нормативтік құжаттарын;
адамның адаммен, қоғаммен, қоршаған ортамен, оның ішінде кәсіптік саладағы қарым-қатынасын реттейтін этикалық және құқықтық нормаларды;
қалыпты және патологиялық жағдайларда тіршіліктің пайда болуы мен дамуының жалпы заңдылықтарын, жасушалардың, тіндердің, ағзалардың және организм жүйелерінің құрылымы мен қызметін;
медициналық мекемелердегі емдеу-қорғау, санитариялық-гигиеналық және санитариялық-эпидемиологиялық режимге қойылатын талаптарды;
ұйымдағы тиімді қарым-қатынас әдістері, ұйымдағы жанжалдарды, стресті және инновацияларды басқарудың психологиялық мәселелерін;
халыққа емдік-профилактикалық көмекті ұйымдастыру принциптерін;
информатиканың, республиканың, электрондық үкіметтің денсаулық сақтау саласының бірыңғай ақпараттық жүйесінің негіздерін;
әртүрлі жас кезеңдеріндегі адам организмі жүйелерінің жұмыс істеуінің анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктерін;
организмнің функциялық жүйелерінің өзара байланысын және оларды қалыпты және патологиялық жағдайларда реттеу деңгейлерін;
дәлелдемелі медицинаның негізгі принциптерін;
өмірге қауіп төндіретін жағдайларда диагностика жасау және шұғыл көмек көрсету принциптерін;
жиі кездесетін аурулардың алдын алудың негізгі принциптерін және халықтың денсаулығын нығайту шараларын.
Істей алуы тиіс:
· ҚАУІПСІЗДІК: жеке адамдардың/пациенттердің, отбасылардың, топтардың, қызметкерлердің және қоршаған ортаның қауіпсіздігін қамтамасыз ету және ілгерілету үшін заманауи, тиісті әдістерді қолдана отырып, оларды стандартты жағдайда да, тез өзгеретін жағдайда да сыни тұрғыдан және үздіксіз бағалай отырып, ғылыми білімді, технологиялық жетістіктерді және кәсіби дағдыларды тиімді қолдану.
· КЛИНИКАЛЫҚ ДАҒДЫЛАР МЕН БІЛІМ: дәлелдемелі медицина принциптеріне негізделген заманауи теориялық және клиникалық білімді пайдалана отырып, өз бетінше мейіргерлік диагноз қою, мейіргерлік күтімнің әртүрлі жағдайларында мейіргерлік процесті жүзеге асыру үшін озық және әртүрлі клиникалық, теориялық және технологиялық дағдылар мен білімге ие болу.
· ПАЦИЕНТ-ОРТАЛЫҚТАНҒАН МЕЙІРГЕРЛІК КҮТІМ: нәтижеге бағытталған, соның ішінде күрделі жағдайларда, пациент-орталықтанған интеграцияланған жоғары сапалы мейіргерлік күтім көрсету, сыни тұрғыдан ойлауға қабілетті, үздіксіз күтім жасаумен қамтамасыз ете отырып, жеке адамдардың/пациенттердің, отбасылардың және топтардың денсаулығын жақсарту және қолдау үшін клиникалық шешімдерді ойластыру және өз бетінше және командада қабылдау.
· МЕЙІРГЕРЛІК КҮТІМ БОЙЫНША ҚҰЖАТТАМА ЖҮРГІЗУ: қажетті компьютерлік технологияларды пайдалана отырып, мейіргерлік электрондық амбулаториялық карталардың жіктелуі мен таксономиясы жүйесі негізінде пациенттің денсаулық жағдайын бағалауды, диагнозды, шара қолдануды және нәтижелерді қоса алғанда, мейіргерлік процесті дербес, уақтылы және дұрыс құжаттау, ұйымда мейіргерлік бойынша құжаттаманы жүргізу, үйлестіру, талдау және әзірлеу.
· АҚПАРАТТЫ ТҮСІНДІРУ ЖӘНЕ ДӘЛЕЛДЕМЕЛЕР НЕГІЗІНДЕ ШЕШІМ ҚАБЫЛДАУ: ақпарат пен дәлелдемелерді сыни тұрғыдан бағалау, біріктіру, ақпараттандырылған шешім қабылдау, дәлелдемелі медицина принциптеріне негізделген мейіргерлік практиканы жүзеге асыру үшін әлеуметтік, биомедициналық және мейіргерлік зерттеулердің нәтижелеріне негізделген жоспарлауға, шешімдерді іске асыруға клиникалық бағалау жүргізу.
· МЕЙІРГЕР ІСІ САЛАСЫНДАҒЫ ҒЫЛЫМИ-ЗЕРТТЕУ ЖОБАЛАРЫН ЖОСПАРЛАУ ЖӘНЕ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ: денсаулық сақтаудың ерекше қажеттіліктерін ескере отырып, әртүрлі деңгейлерде мейіргерлік қызмет көрсетуді жетілдіру үшін мейіргерлік практиканың қазіргі проблемаларын анықтау, зерттеу жоспарын құру және мейіргер ісі саласындағы ғылыми-зерттеу жобаларын іске асыру.
· МЕЙІРГЕР ІСІНЕ АРНАЛҒАН ДӘЛЕЛДЕМЕЛІ МЕДИЦИНА ПРИНЦИПТЕРІНЕ НЕГІЗДЕЛГЕН ПРАКТИКАҒА АРНАЛҒАН НҰСҚАУЛЫҚТАР МЕН СТАНДАРТТАРДЫ ӘЗІРЛЕУ: ғылыми зерттеу нәтижелерін пациенттің клиникалық тәжірибесімен және құндылықтарымен жалпылау және интеграциялау дағдыларын көрсету, мейіргер ісіндегі ғылыми зерттеулердің нәтижелерін клиникалық практикада қолдануды көрсету, пациенттерге күтім көрсету бойынша клиникалық нұсқауларды және мейіргерлік күтімнің ғылыми негізделген озық әдістерін әзірлеу.
· МЕЙІРГЕР ІСІНДЕГІ МЕНЕДЖМЕНТ: стратегиялық жоспарларды әзірлеу және жүзеге асыру және медициналық ұйымдарда мейіргерлік күтім көрсету саласындағы мәселелердің тиімді шешімдерін өз бетінше табу, зерттеу нәтижелері бойынша мейіргерлік күтім көрсетуді тиімді ұйымдастыру, мейіргерлік персоналды және ресурстарды тиімді басқару. Жоғары сапалы нәтижелерді қамтамасыз ету үшін медициналық ұйымдарда мейіргерлік күтім көрсету саласында көрсетілетін маркетингілік қызметтерді дамыту.
· БАСШЫЛЫҚ ЖӘНЕ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ: кәсіби дамудың жоғары құндылығын, қызметкерлер мен команданың әлеуетін, командалық жұмысты үйлестіру үшін қажетті басшылықтағы негізгі принциптерді тану, басшылықтың әртүрлі стильдерін бейімдеу және дауларды басқару әдістерін тиімді қолдану, топтың мақсаттарына жету үшін сыни тұрғыдан бағалау және кәсіпқойлар арасындағы ынтымақтастықты дамыту;
· САПА: нормативтік-құқықтық актілерге сәйкес көрсетілетін мейіргерлік күтім мен қызметтердің сапасын дербес қамтамасыз ету және бағалау. Шешім қабылдау және мейіргерлік қызметтердің сапасын жақсарту үшін басқарушылық шешімдер қабылдауға жауапты болу. Жоғары сапалы мейіргерлік практикаға қол жеткізу үшін мейіргерлік күтімге халықаралық инновациялық идеяларды енгізу. Ұйымдағы құжат айналымына жауапты болу.
· САЛАМАТТЫ ӨМІР САЛТЫ ЖӘНЕ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ: өмір сүру сапасын жақсарту үшін жеке деңгейде, отбасы және қоғамдастық деңгейінде денсаулықты нығайту стратегияларын сыни тұрғыдан бағалау.
· ӘЛЕУМЕТТІК МАҢЫЗЫ БАР АУРУЛАРДЫ БАҚЫЛАП ЕМДЕУ: әлеуметтік маңызы бар аурулар кезінде денсаулықты нығайту бағдарламаларын әзірлеу және олардың тиімділігін жеке деңгейде, отбасы мен халық деңгейінде бағалау арқылы халықтың денсаулық жағдайын талдау.
· ДЕНСАУЛЫҚТЫ НЫҒАЙТУ САЯСАТЫ: жергілікті, аймақтық және ұлттық деңгейде денсаулықты нығайту стратегияларын әзірлеуге қатысу үшін озық білім мен дағдыларды меңгеру.
· ОҚЫТУ: мейіргерлік күтімнің сапасын, тиімділігін және қауіпсіздігін жақсартуға бағытталған әртүрлі қызмет түрлері бойынша кәсіпқой мамандарды оқыту және дайындау.
· ЖЕКЕ АДАМДАРДЫ/ПАЦИЕНТТЕРДІ, ОТБАСЫЛАРДЫ ЖӘНЕ ТОПТАРДЫ ОҚЫТУ: жеке адамдардың/пациенттердің, отбасылардың және топтардың әлеуетті мүмкіндіктерін нығайтуға өз бетінше ықпал ету, саламатты өмір салтын насихаттау, функциялық мүмкіндіктерді кеңейту, дербестік және күнделікті өмірде өзіне-өзі күтім жасау үшін пациент-орталықтанған оқыту әдістерін қолдана отырып, оқыту, ынталандыру, кеңес беру және нұсқаулық жүргізу;
· ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІ МЕН МАТЕРИАЛДАРЫ: жеке сипаттамаларды және ақпаратты қабылдауды ескере отырып, мейіргер ісі саласындағы ғылыми негізделген жетістіктер негізінде жеке адамдарға, пациенттерге, отбасыларға және топтарға арналған ақпараттың, оқыту әдістері мен материалдарының сенімділігі мен дәлдігін жоспарлау, әзірлеу, іске асыру, талдау және бағалау.
Келесі дағдыларға ие болу:
· Мейіргерлік тексерулер жүргізу және мейіргерлік диагноз қою;
· Әртүрлі ауруларға мейіргерлік шара қолдану жоспарын жасау;
· Пациенттермен және дәрігерлермен жұмыс істеуде коммуникативті дағдыларды меңгеру;
· Мейіргерлік ауыру тарихын жасау;
· Пациентті субъективті және объективті тексеру кезінде дәрілік заттардың әсер ету нәтижелерін бағалау;
· Диагноз қойылған мәселелерге байланысты пациенттерге күтім көрсетуді ұйымдастыру;
· Рецептілер жазып беру: жалпы, жеңілдікті, есірткілік;
· Халық денсаулығы мен денсаулық сақтау ұйымдары қызметінің статистикалық көрсеткіштерін талдау;
· Медициналық ұйымдарда және үйде медициналық-әлеуметтік көмекті және гериатрияны ұйымдастыру принциптерін қолдану;
· Медициналық-әлеуметтік оңалтуды ұйымдастыру негіздерін қолдану;
· Аурухананың қауіпсіз ортасын қамтамасыз ету бойынша шаралар жүйесін ұйымдастыру және бақылауды жүзеге асыру;
· Дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етуді ұйымдастыру мәселелері бойынша емдеу мекемелерінің мамандарымен өзара іс-қимылды жүзеге асыру;
· медициналық мекемеде іс қағаздарын жүргізу жүйесін, заманауи ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, есепке алу-есеп беру қызметін ұйымдастыру;
· Мемлекеттік бағдарламаларды іске асыру, саламатты өмір салтын қалыптастыру бойынша мейіргер персоналының жұмысын ұйымдастыру, гигиеналық тәрбиенің әдістері мен құралдарын қолдану;
· Медициналық мекемелерде қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау ережелерін қолдану және олардың орындалуын бақылау;
· Төтенше жағдайларда дәрігерге дейінгі көмек көрсетуді ұйымдастыру;
· Медициналық алғашқы көмек және дәрігерге дейінгі көмек көрсету негіздерін білу;
· Зертханалық және аспаптық зерттеу әдістерінің нәтижелерін интерпретациялау;
· Кәсіби қызметтің әртүрлі түрлеріндегі әлеуметтік маңызды мәселелер мен процестерді талдау үшін әлеуметтік-экономикалық ғылымдардың әдістерін қолдану;
· Өз еңбегін ғылыми негізде ұйымдастыру, мейіргердің құзыреті шегінде ақпаратты жинау, сақтау және өңдеудің компьютерлік әдістерін пайдалану;
· Орындаушылардың жұмысын ұйымдастыру, ұйымның еңбек ресурстарына қатысты басқару шешімдерін қабылдау;
· Мейіргер ісі саласындағы орындаушылардың кәсіби дайындық деңгейін бағалау, кәсіби мәселелерді шешу үшін медицина қызметкерлерін оқыту;
· Стационарлық және диспансерлік көмек көрсетуде терапиялық шаралардың сабақтастығын қамтамасыз ету;
· Жалпы оңалту бағдарламалары шеңберінде науқастарға күтім жасаудың жеке бағдарламасын әзірлеу;
· Еңбекке қабілеттілігін уақытша немесе тұрақты, ішінара немесе толық жоғалту белгілерін анықтау;
· Дәрілік
· Ішкі аурулардың: клиникалық өлім; шок (анафилаксиялық, уыттық, травмалық, геморрагиялық, кардиогендік); естен тану, коллапс, кома (анемиялық, гипогликемиялық, диабеттік, церебральдық, бауыр, этиологиясы белгісіз); тыныс алудың жіті жеткіліксіздігі, өкпенің ісінуі; көмейдің ісінуі, жалған круп, астмалық статус, Квинке ісінуі, жүрек функциясының жіті жеткіліксіздігі; гипертониялық криз; стенокардия, миокард инфарктісі; бауыр шаншуы; қан кету (артериялық, веналық, асқазан-ішек жолдарынан, мұрыннан, өкпеден); бүйрек шаншуы; кенеттен зәрдің шықпай қалуы; бүйрек функциясының жіті жеткіліксіздігі; бауыр функциясының жіті жеткіліксіздігі; бүйрекүстібез функциясының жіті жеткіліксіздігі; тиреотоксикоздық криз; преэклампсия, эклампсияның шұғыл және өмірге қауіп төндіретін жағдайларында медициналық көмек көрсету;
· Шұғыл және өмірге қауіп төндіретін жағдайларда неврологиялық аурулардың: мидың шайқалуы, ми соғылуы, мидың қысылуы; ми инсульті кезіндегі шұғыл жағдайларда медициналық көмек көрсету;
· Шұғыл және өмірге қауіп төндіретін жағдайларда хирургиялық және травматологиялық аурулардың: іштің жіті ауыруы; сүйектердің сынуы, соғып алу, жарақаттар, созылу кезіндегі шұғыл жағдайларда медициналық көмек көрсету;
· Шұғыл және өмірге қауіп төндіретін жағдайларда психикалық аурулардың: конвульсиялық жағдайлар, эпилепсиялық статус; алкогольдік делирий, абстиненция синдромы; психомоторлық қозу кезіндегі шұғыл жағдайларда медициналық көмек көрсету;
· Офтальмологиялық аурулардың: глаукоманың жіті ұстамасының шұғыл және өмірге қауіп төндіретін жағдайларында медициналық көмек көрсету;
· Отоларингологиялық аурулардың: отит, ринит, фарингит, синуситтің шұғыл және өмірге қауіп төндіретін шұғыл жағдайларында медициналық көмек көрсету, бөгде затты қарап тексеру;
· Акушерия және гинекологияда: әйелдердің босанғанға дейінгі және босанғаннан кейінгі күтімінде және неонатологияда шұғыл және өмірге қауіп төндіретін жағдайларда медициналық көмек көрсету;
· Балалар ауруларының: рахит, гипотрофия, шала туылу, анемия сияқты шұғыл және өмірге қауіп төндіретін жағдайларында медициналық көмек көрсету;
· Жұқпалы аурулардың шұғыл және өмірге қауіп төндіретін жағдайларында медициналық көмек көрсету және аса қауіпті инфекциялар ошақтарында жұмыс істеу;
· Басқа да шұғыл жағдайлар: химиялық және термиялық күйік, үсік шалу; электр тогы, найзағай соғу, ыстық өту, күн өту; улану; суға бату, тұншығу кезінде медициналық көмек көрсету;
· Балаларға, ересектерге, егде жастағы және қарт адамдарға көпсалалы білікті көмек көрсете білу (көз, құлақ және тері күтімі, асқазанды шаю, клизмалар, инъекциялар, денені антропометриялық өлшеу, қан қысымын, жүрек соғу жиілігін, тыныс алу жиілігін өлшеу, электрокардиограмма жасау техникасы);
· Алдын алу;
· Санитарлық-ағарту жұмыстарын жүргізу;
· Халықтың денсаулығын жақсарту және учаскеде қауіп-қатерді азайту үшін профилактикалық іс-шаралар кешенін өткізуді ұйымдастыру;
· Саламатты өмір салтын насихаттау үшін саламатты өмір салты туралы ғылыми түсініктерді қолдану;
· Отбасылық медицина саласындағы білімдерін қолдану, отбасына медициналық-әлеуметтік көмек көрсету ресурстарын талдау және оларды пайдалануға көмектесу;
· Халыққа иммунопрофилактика жүргізу бойынша құжаттаманы жүргізу.
келесі мәселелерде құзыретті болуы:
мейіргер ісі саласындағы нормативтік-құқықтық және заңнамалық база мәселесінде, есепке алу және есеп беру құжаттамасын жүргізуде, халықтың денсаулық жағдайын статистикалық талдауда;
пациенттермен, олардың туыстарымен, әріптестермен және басқа да қызметкерлермен барынша сенімді қарым-қатынас орнату үшін байланыста;
әртүрлі жастағы адамдардың физикалық және нервілік-психикалық дамуын бағалауда, иммунопрофилактикада, диспансерлік бақылауда;
шұғыл жағдайларда, эпидемияның экстремалды жағдайларында, жаппай зақымдану ошақтарында медициналық алғашқы көмек көрсету;
саламатты өмір салтын насихаттау бойынша санитариялық-ағарту жұмыстарында.